Ο όρος ‘’μνήμη’’, παρά τη γενική χρήση του, δεν είναι εύκολο να οριστεί αφού δεν προσδιορίζει μια συγκεκριμένη οντότητα. Ωστόσο έχει γίνει ευρύτατα αποδεκτή η χρήση του για τον προσδιορισμό μιας σειράς λειτουργικών διαδικασιών (Hunter, 1957). Έτσι σήμερα ο όρος ‘’μνήμη’’ χρησιμοποιείται συνήθως με 2 τρόπους:
1ον ) Για να προσδιορίζει το περιεχόμενο της μνήμης, δηλαδή αυτό που θυμόμαστε (πχ όταν λέμε ότι ο άνθρωπος αυτός έχει καλή μνήμη, εννοούμε ότι θυμάται καλά).
2ον) Για να προσδιορίζει μια ανθρώπινη ικανότητα (δηλαδή τη μνημονική ικανότητα). (Πόρποδας, 1996)
Η μνήμη είναι μια σύνθετη λειτουργία του οργανισμού και απαρτίζεται από το σύστημα της προσοχής και το σύστημα αποθήκευσης, επεξεργασίας και ανάκλησης. Η μνήμη απαιτεί οι πληροφορίες που έρχονται από τον έξω κόσμο, πρώτον να κωδικοποιούνται, μετά να αποθηκεύονται και τέλος να ανασύρονται. Αν κάποιο από αυτά δεν λειτουργήσει, η πληροφορία ξεχνιέται.
Η μνήμη χωρίζεται σε 2 βασικές κατηγορίες και σε κάποιες υποκατηγορίες. Οι 2 βασικές κατηγορίες είναι η βραχύχρονη και η μακρόχρονη μνήμη. Υπάρχει και μια 3η κατηγορία η αισθητηριακή μνήμη. (Βάρβογλη, 2006· Λυμπεράκης, 1997)
Είναι η μνήμη που διαρκεί λιγότερο από 20΄ ή και λίγες μέρες αν μεσολαβήσει επανάληψη. Στην βραχύχρονη μνήμη έχουμε ανάμνηση γεγονότων, αριθμών, γραμμάτων, λέξεων ή άλλων πληροφοριών. Έχει διαπιστωθεί ότι η βραχύχρονη μνήμη περιορίζεται σε 7 στοιχεία περίπου άσχετα μεταξύ τους. Όταν σε αυτό το βραχυπρόθεσμο απόθεμα εισέλθουν καινούργιες πληροφορίες, μερικές από τις παλιές εκτοπίζονται. Το κύριο γνώρισμα της βραχύχρονης μνήμης, είναι ότι οι πληροφορίες είναι άμεσα διαθέσιμες και το άτομο δεν θα πρέπει να τις αναζητήσει όπως γίνεται με πληροφορίες που έχουν απωθηθεί στις αποθήκες της μακρόχρονης μνήμης. (Βάρβογλη, 2006· Λυμπεράκης, 1997)
Είναι η μνήμη που έχει απεριόριστες δυνατότητες χωρητικότητας και διαρκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα ( λεπτά έως χρόνια). Αυτός ο τύπος μνήμης ονομάζεται και σταθερή ή μόνιμη μνήμη. Για να γίνει αποθήκευση της πληροφορίας στη μακρόχρονη μνήμη, θα πρέπει πρώτα να περάσει από τη βραχύχρονη μνήμη, να επαναληφθεί αρκετές φορές, να αποκτήσει νόημα. Η ταξινόμηση των πληροφοριών και η ανάκλησή τους δεν είναι απλές διαδικασίες. Οι πληροφορίες οργανώνονται στη μακρόχρονη μνήμη, με βάση κυρίως τη σημασία τους. Επίσης ο χρόνος, δηλαδή η σειρά με την οποία παρουσιάστηκε κάτι, παίζει σημαντικό ρόλο στην ταξινόμηση της πληροφορίας καθώς επίσης και τα συναισθήματα, οι ήχοι, οι μυρωδιές και οι γεύσεις.
Η μνήμη διακρίνεται σε κατηγορίες ανάλογα με το πώς αποθηκεύονται οι πληροφορίες και με τους τύπους των πληροφοριών που αποθηκεύονται (δηλαδή τα είδη της μνήμης). Οι τύποι είναι οι εξής:
Άλλα είδη μνήμης:
Είναι η πιο σύντομη μορφή μνήμης που έχουμε και είναι σχεδόν ασυνείδητη. Έχει τη μικρότερη διάρκεια ζωής σε σχέση με τη μακρόχρονη και τη βραχύχρονη μνήμη. Αποθηκεύει αισθητηριακά δεδομένα για λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου, όσο χρειάζεται έως ότου χρησιμοποιηθούν από ανώτερα εγκεφαλικά κέντρα. Μετά διαγράφονται δια παντός. (Βάρβογλη, 2006)
